راهنمای تعویض دنده دوچرخه + چند راهکار ساده

اگر یک دوچرخه سوار تازه کار هستید، مفهوم تعویض دنده می تواند برایتان گیج کننده به نظر برسد و به همین دلیل شاید علاقه زیادی برای تعویض آن نداشته باشید. اگر به معنای واقعی کلمه از تعویض دنده استفاده نمی‌کنید، خیلی ضرر نخواهید کرد. دوچرخه‌ها دنده‌های مختلفی دارند، بنابراین می‌توانید به راحتی بدون توجه به شیب یا وضعیت زمین رکاب بزنید و دوچرخه سواری برایتان راحت‌تر و سرگرم‌کننده‌تر به نظر برسد. بنابراین ما راهنمای مفیدی را گردآوری کرده‌ایم که همه چیزهایی را که باید در مورد نحوه و زمان تعویض دنده دوچرخه بدانید در بر می‌گیرد.

خلاصه‌ای از تعویض دنده

1. برای جابجایی بر روی یک زنجیر/دنده دیگر در خودروی جلو، از دسته دنده یا شیفتر چپ استفاده کنید.
2. برای تعویض دنده‌های خودروی عقب از شیفتر سمت راست استفاده کنید.
3. برای نرم‌تر کردن تعویض دنده، هنگام استفاده از شیفتر، به آرامی پدال بزنید. یادتان باشد به هیچ وجه به عقب رکاب نزنید.
4. اگر خیلی سریع رکاب می‌زنید و مانعی وجود ندارد، دنده سنگین تر را انتخاب کنید. این حرکت باعث می‌شود سریع‌تر حرکت کنید.
5. اگر خیلی آهسته رکاب می زنید و چرخاندن پدال‌ها برایتان سخت است، از تعویض دنده به سمت سبک و آسان نترسید. به هر حال بهتر است با سرعت کارآمدتری دوچرخه سواری کنید.
6. نزدیکتر شدن زنجیر به سمت دوچرخه دنده را سبک می‌کند و دور کردن زنجیر از دوچرخه باعث می شود دنده سنگین‌تر شود و شما سریع‌تر حرکت کنید.
7. در نهایت سعی کنید تمرین مستمر را انجام دهید. با تعویض دنده بازی کنید و ببینید دوچرخه سواری در دنده‌های مختلف چه حسی دارد.

راهنمای تعویض دنده صحیح در مسیرها و شرایط مختلف

دقت کنید که در دسته دنده چپ که متعلق به خودروی جلویی دوچرخه است هر چه اعداد کم بشود (مثلا از 3 به 1) دوچرخه برای مسیرهای سربالایی مناسب است و هر چه عدد بیشتر بشود (مثلا از 1 به 3) دوچرخه برای مسیرهای سرازیری مناسب است. عدد 2 هم که عدد میانی است مناسب مسیرهای صاف، هموار و یکنواخت است. در دسته دنده سمت راست هم قضیه به همین شکل است و هر چه اعداد کم بشوند دوچرخه سبک تر می شود و مناسب مسیرهای سربالایی و هر چه اعداد بیشتر بشوند دوچرخه سنگین تر می شود و مناسب مسیرهای سرپایینی است. در ادامه سعی می کنیم نحوه تنظیم دنده دوچرخه را به ساده ترین شکل برای شما شرح دهیم.

در سربالایی: بهتر است در مسیرهای سربالایی دنده سمت چپ (خودروی جلو) بر روی عدد 1 و دنده سمت راست (خودروی عقب) بر روی اعداد 1 تا 4 تنظیم شود. در این حالت می گوییم دنده را سبک کرده ایم. دقت کنید که بهتر است هنگامی که دنده چپ بر روی عدد 1 قرار دارد هیچگاه دنده سمت راست را بر روی اعداد 6 تا 8 قرار ندهید زیرا فشار زیادی به خودرو و زنجیر وارد می کند.

در جاده صاف و کفی: در جاده ها و مسیرهای صاف، هموار و معمولی بهتر است دنده سمت چپ بر روی عدد 2 و دنده سمت راست بر روی اعداد 3 تا 7 تنظیم شود. زمانی که دنده سمت چپ بر روی عدد 2 قرار دارد می توانید دنده سمت راست را بر روی هر عددی قرار دهید بدون اینکه فشار مضاعفی وارد شود.

در سرازیری: در سرازیری ها و هنگام پایین آمدن از شیب، بهتر است دنده را سنگین کنیم. برای این کار دنده سمت چپ را بر روی عدد 3 و دنده سمت راست را بر روی اعداد 6 تا 10 تنظیم می کنیم. دقت کنید هیچگاه زمانی که دنده سمت چپ بر روی عدد 3 قرار دارد، دنده سمت راست را بر روی اعداد 1 تا 3 تنظیم نکنید.

نکاتی که هنگام تعویض دنده دوچرخه باید رعایت کنید!

دسته دنده یا شیفترهای خود را بشناسید

به طور معمول، دنده سمت چپ، دنده های جلوی دوچرخه را تغییر می‌دهد و دیگری در سمت راست، دنده های عقب را کنترل می‌کند. اگر هنگام دوچرخه سواری گیج می‌شوید، این متن را به خاطر بسپارید: ((راست برابر است با عقب))

برای دوچرخه‌هایی که فقط یک زنجیر در جلو دارند (همچنین به عنوان  “1x”یا “one-by” شناخته می شوند) فقط یک شیفتر در سمت راست خواهید داشت. برندهای مختلف شیفترها همگی تقریبا شبیه یکدیگر عمل می‌کنند. هنگام خرید، در مورد نحوه کار دوچرخه از فروشندگان مشورت بگیرید یا به سادگی سوار دوچرخه شوید، رکاب بزنید و دنده‌های خود را عوض کنید تا به صورت کامل نحوه استفاده از آن ها را درک کنید حتی اگر قیمت دوچرخه شما کمی بالا برود، سعی کنید دنده بهتری را انتخاب کنید.

همه چیز درباره‌ی دنده دوچرخه!

با خودرو و شانژمان بازی کنید

اکثر دوچرخه‌های دنده‌ای دارای یک، دو یا سه حلقه زنجیر در قسمت جلو (حلقه‌های متصل به بازوی میل لنگ پدال) و از هفت تا ۱۲ دنده یا چرخ دنده‌ها در قسمت عقب هستند (کاست متصل به چرخ عقب). حرکت زنجیر از کوچک‌ترین چرخ دنده عقب به بزرگ‌ترین، دنده را سبک می‌کند و باعث می‌شود راحت تر رکاب بزنید. حرکت زنجیر بین حلقه‌های جلو باعث تغییر محسوس‌تر می‌شود. در قسمت حلقه‌های جلو هر چه چرخ دنده کوچک تر باشد پدال زدن راحت تر و هر چه چرخ دنده بزرگ تر باشدپدال زدن سخت تر می‌شود.

بهترین راه برای درک دنده‌های دوچرخه‌تان این است که دوچرخه‌تان را به مکانی امن و دور از ترافیک، مانند یک پارکینگ خالی ببرید و همه دنده‌های جلو و عقب را جابه‌جا کنید تا بفهمید که چه احساسی دارند. دوچرخه سواران بیشتر وقت خود را صرف تعویض دنده‌های عقب می‌کنند تا نقطه مورد علاقه خود را پیدا کنند.

یاد بگیرید چه زمانی دنده دوچرخه را تعویض کنید

اگر می‌خواهید از تپه‌ها بالا بروید و سر بالایی سختی پیش روی خود دارید بهتر است از دنده سبک‌تر استفاده کنید و در هنگام سرازیری‌ها بهترین کار استفاده از دنده سنگین‌تر است. در صورت شک، قبل از تغییر شیب زمین، به خصوص روی تپه ها، سعی کنید دنده را تعویض کنید. منتظر نمانید تا وقتی وارد شیب شدید دنده را تعویض کنید. با پیشبینی کردن شیب، دنده ها را عوض کنید. وقتی دنده را جابجا می‌کنید، به رکاب زدن ادامه دهید، اما سعی کنید زیاد روی رکاب‌ها فشار وارد نکنید. اگر فشار زیادی بر روی رکاب بیاورید یا اگر رکاب زدن را به طور کامل متوقف کنید، ممکن است زنجیر رد شود یا بیفتد.

وقتی روی دوچرخه راحت هستید و با آرامش حرکت می‌کنید، فقط از شانژمان یا طبق عوض کن عقب (شیفتر راست) و زنجیر کوچک یا وسط طبق جلو استفاده کنید. این به شما این امکان را می‌دهد تا قبل از اینکه وارد دنده‌های سنگین‌تر شوید، راحت‌تر رکاب بزنید. اگر مطمئن نیستید که با چه دنده‌ای حرکت می‌کنید می توانید (با دقت) به پایین نگاه کنید. یک نگاه به طبق جلو نشان می دهد که شما روی کدام چرخ دنده هستید و یک نگاه سریع به خودروی عقب به شما کمک می‌کند که بفهمید بر روی دنده سنگین هستید یا سبک!

روغن زنجیر دوچرخه خشک یا مرطوب؟

هنگامی که احساس راحتی بیشتری کردید، می‌توانید در موقعیت‌های مختلف با دنده‌های مختلف دوچرخه سواری کنید. هنگام دوچرخه سواری در سربالایی یا باد مخالف، بهتر است از چرخ دنده کوچک یا وسط طبق جلو و چرخ دنده‌های عقب بزرگتر (سبک) استفاده کنید. هنگام دوچرخه سواری در سرازیری بهتر است از چرخ دنده بزرگتر طبق جلو و طیفی از چرخ دنده‌های عقب کوچکتر استفاده کنید. هنگام دوچرخه سواری با دوچرخه شهری بر روی زمین‌های صاف، بهتر است از زنجیر وسط یا بزرگ طبق جلو و طیفی از چرخ دنده‌های خودروی عقب استفاده کنید.

اگر برعکس عمل کنید، مثلا در سر بالایی با دوچرخه کوهستان بخواهید از دنده سنگین یا هنگام سرازیری بخواهید از دنده سبک استفاده کنید، شانژمان و طبق عوض کن‌ها در فشار قرار می‌گیرند و اگر بخواهید دنده را تغییر بدهید با مشکل مواجه خواهید شد. همچنین ممکن است بر اساس فشار زیاد صدایی بشنوید که باعث شود دنده شما از کار بیفتد.

اگر زنجیر رها شد چه باید بکنیم؟

به دلایلی ممکن است زنجیر از از روی چرخ دنده‌ها رها شود یا به اصطلاح در برود و بیفتد اما در این لحظه باید چکار کرد؟ این موضوع معمولاً هنگام تعویض دنده دوچرخه بین حلقه بزرگ و کوچک در طبق جلو یا زمانی که تحت فشار زیاد دنده را تعویض می کنید، اتفاق می افتد. وقتی در حال بالا رفتن از یک سراشیبی یا تپه هستید و مقاومت آنقدر قوی است که به سختی می توانید رکاب بزنید، زمان بدی برای جابجایی است (به همین دلیل است که بهتر است قبل از بالا رفتن از سراشیبی نه در حین آن دنده را پایین بیاورید.). اما اگر تعویض دنده ضروری است، بهترین کار این است که برای لحظه‌ای سرعت را کاهش دهید، دنده ها را به طور راحت عوض کنید و سپس به حرکت ادامه دهید.

اگر زنجیر خود را رها کردید، اولین کاری که باید انجام دهید این است که به آرامی و با خیال راحت از دوچرخه خود پیاده شوید. چرخ دنده عقب (چرخ دنده کوچکی که زیر طبق عوض کن قرار دارد) را به سمت چرخ دنده جلو فشار دهید تا کمی سست شوید، زنجیر خود را بگیرید و به صورت دستی آن را روی چرخ دنده هدایت کنید. چرخ عقب خود را از روی زمین بلند کنید و پدال ها را چند بار با دست بچرخانید تا مطمئن شوید که به آرامی کار می‌کند.

هشدار: هنگامی که زنجیر خود را لمس می کنید، دست های شما با چربی پوشانده می شود، بنابراین ممکن است بخواهید برای چنین مواردی یک جفت دستکش پزشکی یا یک بسته دستمال مرطوب در کیف زین خود نگه دارید .

گاهی اوقات، می توانید بدون پیاده شدن از دوچرخه، یک زنجیر افتاده را تدرست کنید. اگر آن را از روی حلقه کوچک رها کردید، به آرامی پدال بزنید و از شیفتر چپ برای جابجایی به حلقه بزرگ استفاده کنید. اگر زنجیر شما در هر بار سواری شروع به افتادن کرد، ممکن است نیاز به تنظیم دنده های دوچرخه شما داشته باشد. بهترین کار این است که دوچرخه خود را به فروشگاه محلی خود ببرید و از یک متخصص بخواهید آن را برای شما تنظیم کند.