روغن زنجیر دوچرخه خشک یا مرطوب؟

بازار دوچرخه این روزها مملو از محصولات تعمیر و نگهداری است. انواع گریس ها، روغن زنجیر دوچرخه، پاک کننده ها، ترکیبات و موارد دیگر تقریبا برای هر بخش دوچرخه وجود دارد.

اما همیشه اینطور نبود. همانطور که دوچرخه سواری کوهستان در دهه 80 میلادی محبوبیت پیدا کرد، هنک کراوز که یک تریبولوژیست (دانشمندی است که در اصطکاک، روغن کاری و فرسودگی تخصص دارد) بود، تصمیم گرفت وارد این کار شود. آن زمان نوآوری های شگفت انگیزی در زمینه دوچرخه در حال توسعه بود، با این حال کراوز متوجه شد که یک حوزه از فناوری وجود دارد که به شدت در ورزش دوچرخه سواری جای خالی آن احساس می شود، آن هم روان کننده های زنجیر موثر و با کارایی بالا در این زمینه بود.

در مصاحبه اخیر، کراوس گفت: “بسیاری از مردم آن زمان از روغن موتور، برخی از روغن پخت و پز و برخی از موم داغ برای دوچرخه هایشان استفاده می کردند.”

او اشاره کرد که هیچ روان کننده ای به طور خاص برای دوچرخه طراحی نشده بود و بیشتر محصولات از صنایع دیگر بودند. روان کننده های مورد استفاده در آن زمان مخصوصاً برای دوچرخه های کوهستان مناسب نبودند. کراوس گفت: «آن روان کننده ها یک بخش مرطوب و چسبناک بر روی زنجیر دوچرخه باقی می‌گذاشتند که به آهنربایی برای آلاینده‌ها و کثیفی تبدیل می‌شد.»

بنابراین در کنار تیمی از دیگر تریبولوژیست ها، با استفاده از دانشی که که در زمینه موتور سیکلت و اتوموبیل به دست آورده بود، کراوس، شرکت Finish Line را در سال 1988 تأسیس کرد که اولین محصول آن روغن زنجیر دوچرخه خشک بود.

اما روان کننده (روغن) زنجیر خشک دقیقاً چیست، چگونه از آن استفاده کنیم و چه زمانی باید از آن استفاده کرد.

روغن زنجیر دوچرخه خشک چیست؟

اول از همه، یک روان کننده خشک از لحاظ صنعتی نباید برای یک کاربرد در مراقبت از دوچرخه استفاده شود. کراوز توضیح داد: «روانکارهای خشکی وجود دارند که 100 درصد جامد هستند.»

از سوی دیگر، روغن های زنجیر خشک حاوی مقدار کمی روغن و مواد افزودنی است که اجازه می دهد خشک شود و مانند یک بخش موم مانند قرار بگیرد، سایر مواد افزودنی برای کمک به جلوگیری از خوردگی است. این جامدات معمولاً ترکیبی از PTFE (مانند تفلون)، سرامیک مصنوعی (مانند نیترید بور)، مولیبدن یا گرافیت هستند. آنها با عمل به عنوان یک مرز، اصطکاک بین سطوح فلزی زنجیره را کاهش می دهند. در این روان کننده ها معمولاً از تفلون استفاده می‌شود، اما کراوس گفت که شرکت او به سمت تمرکز بیشتر روی سرامیک‌ها، به‌ویژه Boron Nitride حرکت می‌کند، زیرا ثابت شده است که حتی موثرتر عمل می کند (به طور مشابه، سرامیک های مصنوعی را خواهید دید که به طور گسترده در ظروف آشپزی، پوشش روی ماشین ها و موارد دیگر استفاده می شود.).

کراوس گفت که از خشک‌ترین تا «مرطوب ترین»، روغن های زنجیر معمولاً به ترتیب زیر انجام می‌شوند:

موم → خشک → مرطوب

کراوس خاطر نشان کرد که این می تواند بر اساس برند متفاوت باشد. شرکت او بین روغن زنجیر دوچرخه خشک و موم تفاوت قائل می شود، در حالی که برخی از شرکت ها روغن موم را به عنوان روان کننده خشک عرضه می کنند. کراوس می گوید که یک روغن موم واقعی بدون روغن خواهد بود. بنابراین، از نظر فنی، یک روغن زنجیر مومی واقعی خشک ترین گزینه خواهد بود. روانکارهای مومی در صنعت دوچرخه وجود دارند که خشک نیستند پس به راحتی می توانید متوجه شوید که ممکن است هر نوعی از روغن را با نام دیگری در بازار پیدا کنید.

شاید دوست داشته باشید بخوانید: 13 نکته برای دوچرخه سواری در باران!

آیا باید از روغن زنجیر خشک استفاده کنم؟

احتمالا. برای دوچرخه سواران کوهستان و سایر دوچرخه سواران خارج از جاده، این یک انتخاب عالی است. سواری در شرایط گرد و غبار و شن باعث شده که کارایی این روغن ها افزایش پیدا کند و می تواند شرایط کمی مرطوب را هم تحمل کند. به گفته کراوس، اکثر دوچرخه‌سواران در استفاده از روغن‌های زنجیر دوچرخه خشک سود می‌برند. او می گوید که در همه رشته ها از آن می توان استفاده کرد.

نگرانی در مورد زنجیرهای کثیف و چرب یک مسئله جهانی است که باید برای دوچرخه سواران ایرانی هم از اهمیت بالایی برخوردار باشد. این یک موضوع با اهمیت در مورد دوچرخه سواری است. بنابراین اگر اهل رفت و آمد هستید، اگر کوهستانی سوار هستید، اگر یک دوچرخه سوار جاده‌ای هستید، انتخاب واقعاً خوبی برای شما است.

اما شرایطی وجود دارد که بدون شک روغن زنجیر مرطوب دوچرخه انتخاب بهتری است. برای مثال، در شرایط سواری واقعاً مرطوب بسیار بهتر است که از روغن زنجیر مرطوب استفاده شود که کراوس آن را به قرار دادن یک بارانی روی زنجیر تشبیه می کند. بعلاوه، ماندگاری آن بیشتر از روغن خشک است و برای دوچرخه‌سواران حرفه‌ای که مسافت 100 کیلومتر یا بیشتر را طی می‌کنند، مناسب است. او همچنین گفت که اکثر دوچرخه‌سواران حرفه‌ای جاده استفاده از روغن زنجیر مرطوب را ترجیح می‌دهند زیرا ساکت‌تر و نرم‌تر است.

کراوس می گوید اگر در آب و هوای بسیار مرطوب دوچرخه سواری می کنید یا دائما در حال عبور از رودخانه هستید، بیشتر از 100 کیومتر دوچرخه سواری می کنید و باران می‌بارد یا واقعاً یک دوچرخه سواری حرفه ای پراسترس بر روی پیست هستید، بهتر است که از روغن زنجیر مرطوب برای دوچرخه استفاده کنید.

نکته منفی این است که روغن زنجیر مرطوب به راحتی کثیفی را جذب می کند. اما همانطور که کراوس اشاره کرد، بسیاری از دوچرخه‌سواران حرفه‌ای دوچرخه‌های خود را روزانه توسط مکانیک تیمشان در طول فصل مسابقه تمیز می‌کنند و اغلب مجبور نیستند شخصاً با دردسرهای یک زنجیر چرب دست و پنجه نرم کنند.

کراوس گفت، در نقطه مقابل، دوچرخه سواری است که خواهان تمیزی کامل است و بدش نمی آید که مکرراً خودش حواسش به دوچرخه باشد، باید از روغن مومی استفاده کنند که روغن زیادی ندارند و به نسبت خشک هستند.

این روغن ها مانند یک موم داغ عمل می کند که زنجیر شما را می پوشاند. کثیفی به زنجیر نمی چسبد و جذب نمی شود. نکته منفی این است که روان کننده زنجیر موم در هوای مرطوب عملکرد خوبی ندارد و باید هر 50 تا 100 کیلومتر دوباره از آن استفاده کرد.

بهتر است بخوانید: همه چیز درباره‌ی دنده دوچرخه!

دوام روغن زنجیر چقدر است؟

روغن زنجیر خشک معمولاً تا 100 کیلومتر طول عمر دارد. روان کننده زنجیر خشک باید هر 50 تا 100 مایل دوباره استفاده شود. روان کننده زنجیر مرطوب می تواند بیش از 100 کیلومتر دوام بیاورد، و روغن زنجیر خیس سرامیکی Finish Line با محدودیت 175 کیلومتر می تواند حتی بیشتر هم دوام بیاورد.

نحوه استفاده از روغن زنجیر دوچرخه خشک

کراوس گفت: چربی زدایی و تمیز کردن منظم زنجیر و پیشرانه مزایایی دارد. در عین حال، خطر باقی ماندن چربی‌گیر در نقاطی مانند بوش‌های داخلی زنجیره شما وجود دارد. به گفته کراوس، برای کمک به جبران آن، در اینجا نحوه اعمال روان کننده زنجیر دوچرخه آورده شده است.

در حالی که زنجیر را به آرامی دو تا سه دور معکوس می چرخانید، یک جریان ثابت از روان کننده زنجیر را روی آن بمالید. هدف در اینجا اشباع کامل زنجیر با روغن زنجیر است. 60 ثانیه یا بیشتر صبر کنید، زنجیر را به عقب برگردانید تا روان کننده پخش شود. سپس، به عقب چرخاندن پدال ادامه دهید و از یک پارچه برای پاک کردن کمی روغن اضافی استفاده کنید.

در مورد اینکه چه مدت طول می کشد تا روغن خشک پس از استفاده کاملاً خشک شود، کراوس گفته که این به دما و رطوبت محیط بستگی دارد، بنابراین نباید بلافاصله بعد از روغن کاری دوچرخه سواری کنید. ممکن است از چند دقیقه تا نیم ساعت طول بکشد.

حواستان باشد که با خرید دوچرخه مسئول نگهداری و تعمیر از دوچرخه‌تان نیز هستید پس بر اساس استفاده و شرایطتان بهترین گزینه را انتخاب کنید. در نهایت، روغن زنجیر دوچرخه خشک می تواند به شما کمک کند از زنجیر دوچرخه خود فراتر از زنجیر مراقبت کنید. همچنین می توان از این روغن بر روی دنده ها، کابل ها، شیفترها و نقاط محوری ترمز نیز استفاده کرد.