برخی از ورزشکاران مدتیست برای بهبودی و کسب آرامش به سونا روی آورده اند اما هر کسی که مدتی را در سونا گذرانده باشد می داند که کسب این تجربه می تواند تا چه اندازه گرم و عرق ریز باشد! اما اگر این دما قابل تحمل باشد و فواید زیاد و شگفت انگیزی برای سلامتیتان داشته باشد آیا حاضرید باز هم آن را تحمل کنید؟ سونای مادون قرمز نوع خاصی از سونا است که برخی از ورزشکاران جهانی و ایرانی از آن برای بعد از تمریناتشان و به عنوان یک روتین تقویت کننده سلامتی استفاده می کنند.
اما از انجا که تازه این نوع سونا در ایران در حال راه اندازیست این سوال پیش می آید که آیا این سوناها استاندارد هستند؟ بازیایی عضلات و سم زدایی از مهم ترین ویژگی هاییست که به این نوع سونا نسبت می دهند. اما سونای مادون قرمز تبدیل به یک روتین پرطرفدار جهانی شده است که قرار است در ادامه آن را بررسی کنیم.
ما از چند متخصص خواستیم که حقیقت پشت سوناهای مادون قرمز را به ما بگویند. در این مقاله همه مواردی که باید درباره سونای مادون قرمز از جمله اینکه اصلا این نوع سونا چیست و چه مزایا و معایبی دارد بررسی کنیم.
سونای مادون قرمز چیست؟
سونای مادون قرمز نوعی سونا است که از نور به عنوان منبع گرما استفاده می کند. این موضوع آن ها را از سوناهای سنتی که از منابعی مانند بخار، آتش و کویل های الکتریکی استفاده می کنند، متفاوت می کند. یک سونای معمولی از منابع گرما برای گرم کردن هوا استفاده می کند که به نوبه خود بدن شما را هم گرم می کند. یک سونای مادون قرمز مستقیماً بدن شما را گرم می کند بدون اینکه هوای اطراف شما را گرم کند.
این یعنی زمانی که وارد یک سونای مادون قرمز می شوید، احتمالاً تحت تأثیر گرمای زیاد و طاقت فرسای سوناهای سنتی قرار نخواهید گرفت. سونای مادون قرمز در حدود 37 تا 60 درجه سانتی گراد گرما دارد. به طور قابل توجهی کمتر از سونای سنتی است که معمولاً بین 70 تا 100 درجه سانتی گراد گرما ساطع می کند.
اما فکر نکنید که در این نوع سونا عرق کردن تعطیل است. گرمای مادون قرمز عمیق تر از گرمای معمولی سونا نفوذ می کند و تا حدود 3 تا 4 سانتی متر به سیستم عصبی عضلانی از جمله رگ های خونی، سیستم لنفاوی، عضلات و اعصاب نفوذ می کند.
فواید سونای مادون قرمز چیست؟
مزایای تبلیغاتی سوناهای مادون قرمز بسیار زیاد است. به عنوان مثال یک مطالعه در سال 2015 به این نتیجه رسید که سوناهای مادون قرمز به سیستم عصبی عضلانی فرد بعد از حداکثر جلسات تمرین استقامتی، کمک می کند. با این حال افراد حاضر در این آزمایش 10 مرد سالم و فعال بودند. مطالعه دیگری در سال 2023 منتشر شده است که نشان می دهد پس از تمرین مقاومتی، جلسات سونای مادون قرمز می تواند به بهبود عملکرد عصبی عضلانی و همچنین درد عضلانی کمک کند. باز هم آزمایش شامل یک گروه کوچک بود یعنی 16 بسکتبالیست مرد بود.
سایر مزایای سونا مادون قرمز گزارش شده از مطالعات محدود عبارتند از توانایی آن در عادی سازی فشار خون، درمان نارسایی احتقانی قلب و کاهش درد مزمن ( در بررسی سال 2009 از نه مقاله) و توانایی کاهش سردرد در میان افرادی که از سردردهای مزمن تنشی رنج می برند (یک مطالعه 2015 روی 37 نفر) است.
نتیجه گیری محکم و قطعی در مورد اینکه سوناهای مادون قرمز می توانند یا نمی توانند برخی کمک ها را انجام دهند دشوار است. هنوز تحقیقاتی وجود دارد که باید انجام شوند تا حقیقت را به ما بگویند که آیا این فواید واقعی است یا خیر!
یک نکته امیدوارکننده که باید به خاطر داشت این است که برای افرادی که از تجربه استراحت در سونای مادون قرمز لذت می برند، این فعالیت می تواند فرصتی مناسب برای تمرین تنفس عمیق باشد. ذهن و بدن را آرام کنید و به سیستم عصبی پاراسمپاتیک (حالت “استراحت و هضم” خود تلنگر وارد کنید). استفاده از این نوع سونا واقعاً برای استراحت بدن شما مفید است و شما را برای مقابله با تمرینات شدیدتان آماده می کند. با گذشت زمان ممکن است مزایای سلامتی قطعی تری از سونای مادون قرمز بدست بیاوریم.
سونای مادون قرمز چه معایبی دارد؟
تحقیقات قطعی در مورد این نوع سونا بسیار کم است اما خب در رابطه با معایب آن هم تحقیقاتی انجام شده است. البته هیچ گزارشی مبنی بر اثرات مخرب از سونای مادون قرمز وجود ندارد.
افرادی که نمی توانند سوناهای سنتی را تحمل کنند، باید مراقب سونای مادون قرمز باشند و ورزشکارانی که گرما را دوست ندارند یا فکر می کنند به گرما درمانی حساسیت دارند، بهتر است از این نوع سونا دوری کنند.
البته به افرادی که به دلیل شرایط پزشکی باید از گرما اجتناب کنند مانند آرتریت روماتوئید و بارداری، استفاده از سونای مادون قرمز را پیشنهاد می کنیم.
قبل از استفاده از سونای مادون قرمز باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
اگر سونای مادون قرمز شما را مجذوب خودش کرده و هیچ یک از محدودیت های ذکر شده در بالا را ندارید، بد نیست که آن را امتحان کنید و اگر باعث شد تجربه خوبی داشته باشید، با خیال راحت آن را داخل برنامه ریکاوری و استراحت خود قرار دهید. صرفاً به این دلیل که تحقیقات در مورد این نوع سونا پراکنده است به این معنی نیست که این تمرین نمی تواند در رژیم سلامتی شما جایی داشته باشد مخصوصا زمانی که به شما حس و حال خوبی را انتقال می دهد.
اما اگر به دنبال ابزار ریکاوری مخصوص ورزش هستید، توصیه می کنیم سرمادرمانی را در برنامه خود قرار دهید. در دنیای فیزیوتراپی، سرما درمانی به طور کلی در کاهش التهاب پس از دویدن یا دوچرخه سواری زیاد بهتر عمل می کند. سرما درمانی یا کرایوتراپی معمولاً میزان زمان لازم برای بهبودی را کاهش می دهد و ریکاوری را تسریع می کند. البته فرو رفتن در حمام یخ ممکن است کمی شوکه کننده تر از سونای مادون قرمز باشد.